(اعتماد به نفس در امور هنرى)
[از مجموعه مطالب ادبى]

ما همانيم كه مى اندیشیم
(بودا)

انسان همان چیزی است که باور دارد
(آنتوان چخوف)

پشتکاری و عزم راسخ و اعتماد به نفس رهگشاست
(رى كراك)

بشر امروز زندگی میکند تا به فردا دست یابد.
(جورج برنارد شاو)

هنرمند بهتر است، در سبک اصلی خود شکست بخورد تا اینکه در تقلید پیروز شود
(مايكل جكسون)

گروهی هنراندیش متجددنمای واپس‌گرا كه علم و اندیشه هنری‌شان به روز نبود و به نفس خود اعتماد نداشتند؛ این باور غلط را در اذهان هنرجویان کم‌انديش بى‌تعمق و شاعران زود باور تزريق کردند كه هنر شاعرى بوسيله‌ى پيشينيان خاتمه يافته و جای هیچ‌گونه عرض‌اندامى برای معاصرين باقی نگذاشته‌اند و هنر شعر با شاعران سَلَف به تکامل رسیده و شاعران امروزی هرگز نتوانند به توان شعر گذشتگان دست يابند و بدین طریق قصد داشتند روح اعتماد به نفس را در وجود هنرمندان به نابودی بکشانند و این درحالیست که در اعصار گذشته هم بوده‌اند کسانی که چنین کلام ناشایست و ناپخته‌اى را بر زبان جاری ساخته‌اند.
به سعدی و حافظ و نظامی و دیگر شاعران بزرگ در گذشته نیز چنین سخنان ناروایى را روا داشته‌اند اما نام بردگان به این کلام نسنجيده اهمیتى ندادند و اعتماد به نفس خود را حفظ کردند، چرا که اگر خلاف این بود؛ شعر به چنین پیشرفتی نائل نمی‌شد. مداح قرن ششم هجری (مجد همگر) که موفقیت و بزرگی و جلالت کلام سعدی شیرازی را نمی‌توانست بپذیرد و در نتيجه توان تحمل آنرا نداشت، تلاش و رنج او را بی‌فایده توصیف و از روی عقده‌ى حقارت و بغض و كينه و حسادت و به منظور چاپلوسى آشكارا اعلام کرد:
ما گر چه به نطق، طوطى خوش‌نفسيم
بر شكّر گفته‌هاى سعدی مگسيم

در شيوه‌ی شاعری به اجماع امم
هرگز من و سعدی به امامی نرسيم

امامى هروى كه گويا از اين چاپلوسى‌ها بدش نمى‌آمده، ضمن تشكر از مجد همگر او را باسَحبان، خطيبِ بليغِ مشهور عرب كه در فصاحت كلام نيز سرآمد بوده برابر دانسته؛ گفته:
در صدر بلاغت ار چه با دسترسم
در عالم نظم ار چه مسيحانفسم

دانم كه به خاكِ درِ دستور جهان
سَحبان زمانه مجد همگر نرسم

و سعدى از آنجا كه از مزه‌پراكنى آن دو آزرده‌خاطر شده بود؛ پاسخ داد:
هركس كه به پايگاه سامى نرسد
از بخت بد و سياه كامى نرسد

همگر كه به عمر خود نكرده است نماز
آرى، چه عجب گر به امامى نرسد
مجد همگر بارها به سعدی شیرازی پیشنهاد داد که مداحی سلطان زمانه را در پیش گیرد تا بدین وسیله اشعارش در کتابخانه‌ی شاه ضبط شود و به شهرت برسد اما سعدی دعوتش را رد كرد وپاسخ داد: شعر باید از راه دريچه‌ى قلب وارد خون انسان شود، نه اینکه در کتابخانه‌‌اى محفوظ گردد!
مجد همگر و دشمنان شيخ سعدى تا آنجا كه توانستند؛ در صدد برآمدند تا از نفوذ سعدى در ميان مردم بكاهند اما كلام سعدى شيراز در دل هموطنان جاى گرفت و دهان به دهان از مرزهاى ميهن‌مان عبور كرد و به پاكستان و هندوستان و ... راه يافت!
و هم اكنون همگان مى‌توانند مشاهده نمايند كه امروزه اين كلام سعدى است كه در افواه مردم افتاده و در دل و جان عوام ريشه دوانده، نه عالیجنابانى چون امامى هروى و مجد همگر!
یک نکته‌ى بسيار مهم و آن اینکه؛ به تکامل رسیدن هنر به منزله‌ی به‌پایان رسیدن و گسترده نبودن آفرینش الهی است!!
عبارت (دست بالای دست بسیار است) برگرفته از قرآن کریم است. پس جای هيچ تعجبی نیست كه هنرمندى از هنرمند دیگر پیشی بگیرد! همان‌طور كه در قرآن کریم آمده است: بالاتر از هر دانشمند، دانشمند دیگری آفریده‌ایم تا همگان بدانند، تمامی علوم به خدا ختم می‌شود.
ختم کلام این‌که؛ آن‌كس که به نفس خود اطمینان ندارد؛ مانند کشتی بدون بادبان سرگردانی است که در دریا گرفتار طوفان گردیده است.
یعنی: چنین شخصی سرنوشت خود را به اظهار نظر و در نتیجه تصمیم‌گیری دیگران گره زده است. ترس بى‌مورد مانع پیشرفت و زائیده‌ی باورهای غلط ذهن آدمی است و اگر نابجا باشد، نه برادر مرگ بلکه خود مرگ محسوب می‌شود. پس هيچ‌گاه از سرودن و نوشتن و بحث و تبادل نظر نهراسيد!
تهران ١٣٦٩
فضل الله نکولعل آزاد
www.lalazad.blogfa.com
وبلاگ شعر شاعران معاصر:
www.fazlollahnekoolalazad.blogfa.com

http://faznekooazad.blogfa.com
سروده‌های آزاد

http://f-lalazad.blogfa.com.
مطالب ادبی آزاد

http://karshenasaneadabiatefarsi.blogfa.com ›
کارشناسان ادبیات فارسی

http://www.nekoolalazad.blogfa.com.
زیر درخت گیلاس

http://nazarhayeadabi.blogfa.com.
نظرهای ادبی کارشناسان

http://nekooazad.blogfa.com
گنجینه‌ی ضرب‌المثل‌
صفحه‌ی بحث‌های ادبی اینستاگرام lalazad_40
***

نوشته شده توسط فضل الله نکولعل آزاد در شنبه بیست و هشتم بهمن ۱۳۹۱ |