جناس

دو واژه‌ى هم‌جنس كه ممكن است از حيث شكل ظاهرى يكى باشند اما تنها در معنا با يكديگر اختلاف داشته باشند! مانند:  (باز) به‌معناى دوباره و (باز) به‌معنای باز بودن (خلاف بسته بودن) و (باز) به‌معنای پرنده‌ی شکاری!
و گاه كلمات هم‌جنسى هستند كه جز چند حرف يا مصوت اختلاف ديگرى با يكديگر ندارند.
جناس بر زیبایی سخن می‌افزاید  و به‌طور كل بر دو نوع است.
١ جناس تام
٢ جناس ناقص
و اما جناس ناقص:
١ جناس ناقص حركتی:
با تفاوت در نشانه‌هاى حركتى [فتحه. ضمه. كسره]
مانند: مَلَك. مَلِك. مُلك
كه اختلاف‌شان تنها در نوع نشانه‌ى حركت است.
٢ جناس ناقص مختلف
كه اختلاف‌شان تنها در حروف است.
مانند: (فروغ و فروع) (خروس و خروش) (مريد و بريد) و ...
٣ جناس ناقص زايد
جناسى كه يك حرف از واژه‌ى از واژه‌ى مشابه خود بيشتر دارد. 
مانند: (بگذار و بگذر) (گذار و گذر) (نظار و نظر) (ديار و دير) (خيار و خير) و...
و اما انواع جناس تام
١ جناس تام
(نوشتارى تلفظى) جناسى است كه در نوشتار و تلفظ دقیق یکسان باشند اما با دو معنی متفاوت!
مانند:
(تير) به‌معناى گلوله و (تير) به‌معناى ماه تابستانى
(باز) به‌معنای پرنده و (باز) به‌معنای دوباره!
(شام) به‌معناى شب و (شام) به‌معناى خوراك شب
٢ جناس (تلفظى)
كه در تلفظ يكى هستند اما در نوشتارها متفاوت!
مانند:
(خوار و خار)
 تهران ١٣٦٧/٥/١٨
فضل الله نكولعل آزاد
www.lalazad.blogfa.com
www.fazlollahnekoolalazad.blogfa.com
Www.f-lalazad.blogfa.com
Www.faznekooazad.blogfa.com
http://nazarhayeadabi.blogfa.com/

نوشته شده توسط فضل الله نکولعل آزاد در پنجشنبه بیست و هشتم فروردین ۱۳۹۳ |