(تفاوت صفت و موصوف با مضاف و مضاف اليه)

چگونه می‌توان صفت و موصوف را از مضاف و مضاف‌الیه شناخت؟
*
صفت و موصوف:
صفت کلمه‌ای است كه خصوصیات، اندازه و حالت اسم را بیان می کند و وابسته به اسم است!
مانند: (گل زیبا) كه در اینجا (زیبا) صفت است و (گل) موصوف!
*
موصوف: اسمی است که به وسیله‌ی صفت توصیف می‌گردد!
*
مضاف و مضاف الیه:
مضاف و مضاف اليه دو اسم كاملاً مجزا از هم‌ديگرند كه هر كدام به‌تنهايى، مستقل و داراى وجود خارجى مى‌باشند اما نوعى ارتباط ملكى نيز ميان‌شان موجود است.
هر اسمی که بعد از اسم دیگر بیاید تا توضیحی را درباره‌ی آن ارائه كند و در نتيجه عبارت را کامل سازد؛ مضاف‌اليه می‌گویند. يعنى: مضاف اليه اسمى است كه ارتباط مضاف را با خود نشان مى دهد!
مانند: زنگ خانه
در اینجا "خانه" كه مضاف‌اليه است؛ ارتباط ملكى مضاف {يعنى: زنگ} را نسبت به خود نشان داده است.
*
تفاوت میان [صفت و موصوف] و (مضاف و مضاف الیه)
چندین راهکار برای شناختن مضاف و مضاف‌الیه و صفت و موصوف موجود است که از این راهکارها می‌توان به چهار نوع مهم آن اشاره کرد:
*
راهكار اول؛
علامت صفت تفصیلی (تر) و صفت عالی (ترین)
که اين نشانه‌ها را می‌توان به صفت افزود و برای مثال گفت: (این گل از آن گل زیباتر است) يا (این گل زیباترین گل است) اما اين علامت‌ها را نمی‌توان به مضاف‌الیه اضافه كرد. مانند: (زنگ خانه) که نمی‌توان گفت: (زنگ خانه تر) يا (مدرسه ترين)
*
راهکار دوم؛
قرار دادن افعال (است) يا (بود) و ... پس از صفت!
براى نمونه: به‌منظور معرفى صفت و موصوفِ "گل زيبا" می‌توان كسره را از اسم موصوفِ (گل) برداشت و پس از صفت ، فعل قرار داد و گفت: (آن گل° زيباست) اما نمى‌توان گفت: آن زنگ°خانه است!
*
راهکار سوم؛
پس از موصوف می‌توان از (ياءنسبی و یاء وحدت) بهره برد. مانند: (گلی زيبا) اما پس از مضاف نمی‌توان اين نشانه‌ها را به‌كار برد. برای مثال: نمی‌توان گفت: (زنگى خانه)
*
راهکار چهارم؛
پس از مضاف، يعنى: قبل از مضاف اليه، می‌توان از صفت اشاره‌ى (این و آن) بهره برد اما پس از موصوف، يعنى: قبل از صفت، نمی‌توان از اين صفات اشاره استفاده کرد.
برای مثال می‌توان گفت: (زنگِ این خانه) اما نمی‌توان گفت: (گلِ این زیبا)
*
چنانچه به (مضافٌ‌الیه) اشیا‌ء پسوند "ی" افزوده شود؛ اضافه به "ترکیب وصفی" یا "صفت بیانی‌نسبی" بدل می‌شود: مانند: کمربند چرمی، گردنبند طلایی، استکان چینی)
*
تفاوت صفت با قید
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، صفت وابسته به اسم است اما قید تنها و مجرد است!
در عبارت: آموزگار ما "خوب" درس می‌دهد. در اینجا "خوب" نقش قید را ایفا می‌کند، چون بدون اسم آمده‌ است.
اما در عبارت: آموزگار ما گل زیبا را دوست دارد‌. "زیبا" صفت است، چون همراه اسم آمده است‌.
فضل الله نکولعل آزاد
تهران. ۱۳۶۵
www.lalazad.blogfa.com
www.fazlollahnekoolalazad.blogfa.com
Www.f-lalazad.blogfa.com
Www.faznekooazad.blogfa.com
Www.nazarhayeadabi.blogfa.com

نوشته شده توسط فضل الله نکولعل آزاد در یکشنبه سیزدهم فروردین ۱۳۹۶ |