یکی از مخاطبین از این حقیر پرسیده است:
"تدبیر مُدَوَّن" صحیح است یا "تدبیر مُدُن" یا "تدبیرالمُدُن"
*
پاسخ؛

"تدبیر مُدُن" که به لفظ زبان عربی "تدبیرالمُدُن" بیان می‌شود؛ بخش [فلسفی عملی] است!
مانند؛ "تدبیر خانه" یا؛ "تربیت فرزند" یا؛ "سیاست مدن"
تدبیر مُدُن
از نظر ارسطو و پیروانش "حکمت" یا "فلسفه" به دو بخش اساسی تقسیم می‌شود:
۱- حکمت نظری که مربوط به مابعدالطبیعه است.
۲- حکمت عملی که به سیاست منتهی می‌شود و "تدبیر منزل" و "تعلیم و تربیت کودک" و "رتق و فتق امور شهری و کشوری" را شامل می‌شود که اصطلاحاً به آن تدبیر مُدُن می‌گویند.
بحث "تدبیر مُدُن" بحثی فلسفی سیاسی است. مانند: "اتوپیا" یا "مدینه‌ی فاضله‌ی افلاطون" و "سیاست‌نامه‌ی خواجه نظام‌الملک"

و اما اینکه اخیرا برخی ناآگاهانه و بی‌تعمقانه صحیح این ترکیب را "تدبیر مُدَوَّن" دانسته‌ و با آموزش‌های پراشتباه بر فضای مجازی تاخته و گوش فلک را کر ساخته‌اند؛ به کار خطایی پرداخته‌اند! چراکه؛ از ترکیب "تدبیر مُدَوَّن" معنای مورد نظر گوینده برنمی‌خیزد!
*
لغت‌نامه‌ی دهخدا
تدبیر
اندیشه کردن در عاقبت کار
(تاج المصادر بیهقی)
پایان کار را نگریستن
(منتهی الارب) (ناظم الاطباء)
در پس کاری درآمدن و در عقب کاری غور کردن. پایان کاری نگریستن
(غیاث اللغات)
نیکو اندیشیدن
*
فرهنگ معین
تدبیر
پایان کاری اندیشیدن، اندیشیدن، مشورت کردن، پایان‌بینی، شور، مشورت
*
لغت‌نامه‌ی دهخدا
مُدَوَّن
جمع‌کرده شده
(آنندراج) (غیاث اللغات)
مکتوب در دیوان فراهم آمده
(متن‌اللغة)
*
فرهنگ فارسی معین
مُدَوَّن
تدوین شده. گردآورده شده
بنابر این "تدبیر مُدَوَّن" یا "عاقبت‌اندیشی گردآوری شده" ترکیبی نامربوط به اصل موضوع بیان شده است.
*
لغت‌نامه‌ی دهخدا
مُدُن
جمع مدینه
*
فرهنگ فارسی معین
مُدُن
شهرها
*
فرهنگ فارسی عمید
مُدُن modon
جمع مدینه
*
لغت‌نامه‌ی دهخدا
حکمت عملیه
دانش اصول انتظام احوال معاش و اقسام آن سه باشد: "سیاست مدن"، "تدبیر منزل و علم تهذیب الاخلاق"، "عقل عملی"
حکمت عملیه‌ی ارسطو؛ خلقیات او
*
لغت‌نامه‌ی دهخدا
حکمت مدنی.
علم سیاست مُدُن. قوانین انتظام مدینه (شهری)
*
لغت‌نامه‌ی دهخدا
حکمت نظریه
عبارت است از علوم طبیعی و ریاضی و الهی، مقابل حکمت عملی که تهذیب اخلاق و تدبیر منزل و سیاست مُدُن است
*
"تدبیر مُدَوَّن" بی‌معنا نیست و همانطور که در گذشته‌تر گفته شد، فقط معنای مورد نظر گوینده را بیان نمی‌کند و ترکیبی بدون کاربردی است اما "تدبیر مُدُن" یا "تدبیرالمُدُن" پرمعناست، گرچه در زبان امروزی واژه‌ی "مُدُن" کاربردی ندارد و تنها بر زبان افرادی خاص رانده می‌شود!

در پایان امیدوارم که با مثال‌ها و معانی واژگان ترکیبی توانسته باشم، منظور خود را به بهترین نحو ممکن افاده کرده باشم!
فردیس کرج. پنجم مرداد ماه ۱۴۰۰


برچسب‌ها: تدبیر مدن, تدبیر مدون
نوشته شده توسط فضل الله نکولعل آزاد در یکشنبه هفتم شهریور ۱۴۰۰ |